8-тапсырма. Мәтінде жоқ, артық ақпараттарды анықта. №
артық
ақпарат
1. Күні кеше ғана ғарышта болып қайтқан тағы бір қаһар-
манымыз Айдын Айымбетов.
2. 1991 жылғы Айдын Айымбетовтің ғарышқа сапары он күнге
СОЗЫЛДЫ.
3. Осындай мүмкіндікке ие елдердің қатарында бізде бармыз.
4. А ылғи ғарышқа ұмтылады.
5. Ол – «Қазақстан-Ғарыш» жобасының бүгінгі заңды жалғас-
тырушысы.
6. Айдын Айымбетов көптеген жаттықтыру жұмыстарын
жүргізді.❤❤

124

253

Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

неха4уха

Қазақ тiлi

4,4(67 оценок)

Шәкәрім құдайбердіұлы туған жері қазіргі шығыс қазақстан облысының абай ауданындағышыңғыстау бөктерінде 1858 ж.шілденің 11-де дүниеге келген. оның әкесі құдайберді құнанбайдың үлкен бәйбішесі күнкеден туған, абайменәкесі бір, шешесі бөлек. шәкәрім сонда абайға немере іні болып келеді. шәкәрім бес жасында оқуға беріліп, екі жылдай оқиды. құдайберді отыз жеті жасында дүниеден өткенде, атасы құнанбайдың тәрбиесінде болған шәкәрім жетімдік тауқыметін тарта қоймаған. өзінің «мұтылғанның өмірі» атты ғұмырнамалық өлеңінде бес жасында ауыл молдасынан сабақ ала бастағанын жазады. атасы оның көңіліне қаяу түсірмей, бетінен қақпай, еркелетіп өсіреді: ол жөнінде ақынның өзі: «қажы марқұм мені „жетім“ деп аяп, қысып оқыта алмай, жетімді сылтау етіп, ойыма не келсе, соны істеп ғылымсыз өстім» деп өкіне еске алады. алайда ақылды өсе келе тез ес жиып, жеті жасынан бастап өлең сөзге бейімділігін танытады. оның ерекше зеректігін аңғарған абай шәкәрімді өз қамқорлығына алады, «молда сабағынан» басқаорысша үйренеді. былайғы өмірін ғылым білім қуумен қатар, домбыратарту, гармоньда ойнау, ән салу, саятшылық құру, сурет салу, т.б. өнерлерге арнайды. оның өнеге көрген ортасы құнанбай ауылының зиялы тобы, ұлы абайдың тағылымы болды. ол жас шәкәрімнің азамат және ақын ретінде қалыптасуына ерекше әсер етеді. абайдың кеңесімен әр түрлі кітаптар оқуға машықтанған шәкәрім ақылы кемелденіп, ой өрісі тереңдеп өседі. ақындық өнерін де таныта бастайды «өмір», «сәнқойлар», «ызақорлар», «құмарлық», «қалжыңбас», «тойымсыз нәпсі» сияқты дидакалық өлең-жырларында боямалы ажарлы, жасанды мінез бен жағымсыз қылықты сынға алады. ғашықтық сезім таза, пәк жүректен маздайтынын айта келіп («анық асық әулие», «шын сырым»), ілік ақ жолға, өнер-білімге үндейді («жастарға»), 1905 жылышәкерім қажылық сапар шекті. меккеге барған бұл сапарын пайдаланып, ақын өзінің байырғы арманын жүзеге асырды. стамбұл, париж кітапханаларынан туған халқының тарихына байланысты кітаптарды оқыды. осылай жинаған материалдар негізінде «түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі» (1911) кітабын, қисындарын халық мүддесіне түсіндіру мақсатымен «мұсылмандық шарты» деген еңбек жазды (1911). бұл тұста ақынның діншілдігі танылады. ол дін бұзушыларды қатты сынға алады. ол орыс, батыс әдебиетінің тамаша үлгілерін қазақ оқырмандарына таныстырды. лев толстойдыңшығармаларын аса жоғары бағалап, өз халқын дүние жүзілік озат мәдениетін игеруге тақырлы. өзін ғұмыр бойы толстойдың шәкіртімін деп санады. онымен хат жазысып тұрды. американ жазушысы гарриет бичер-стоунның «том ағайдың ғаны» романын, толстойдың «үш сауал», т.б. әңгімелерін, а.с. пушкиннің «боран», «дубровский» повестерін қазақ тіліне аударды.физулидің «ләйлі - мәжнүн»дастанын назира үлгісімен жырлады. шәкерім үнемі демократтық, халықтық, гуманистік-ағартушылық бағытта болды. бұл орайла ол хх ғасыр басындағы озат ойлы қазақ зиялыларымен үндес болды. ақын кеңестік тоталитарлық жүйенің құрбаны болды. көтеріліске шыққан халық пен жергілікті билік өкілдерін татуластыруға, қантөгісті болдырмауға тырысқан ол жазалаушылар атқан оққа ұшып, денесі айдаладағы құдыққа тасталды. «халық жауы» ретінде айыпталып, шығармаларын оқуға тиым салды. 1988 жылы ақын есімі толық ақталды.