[5] Тұңғыш бағдаршам 1868 жылы 10 желтоқсанда Лондонда Парламент ғимаратының алдына орнатылды. Алғашқы кезде екі семафорлық қанаты бар бағдаршам қолмен басқарылатын болған. Қанатының көлбеу көтерілгені “тоқта”, 45 градусқа салбырап тұрғаны “абайлап жүр” деген белгіні білдірді. Ал қараңғы түскен кезде айналмалы газ шам пайдаланылды. Осы- лайша шамдағы қызыл, жасыл түстер арқылы жол қозғалыстары реттелді. Бұл жаяу жүргіншілердің көшеден өтуін жеңілдетті. 1869 жылы 2 қаңтарда газбен жанатын шам жарылып, бағдаршамды басқаратын полицей жараланады. Осы оқиғадан кейін бағдаршам жарты ғасыр бойы ұмыт қалады. 1912 жылы АҚШ-та Юта штатының тұрғыны Лестер Вайр электрмен жанатын, қызыл мен жасыл түсті 2 дөңгелек шамы бар бағдаршам ойлап табады. Ал 1918 жылдан бастап үш түс қолданыла бастады. Бағдаршамдағы түстер бекер таңдап алынбаған. Қызыл түс қауіп ұғымын білдіреді әрі күндіз де, түнде де, тұман мен жауынды күні де жақсы көрінеді. Жасыл түс қызыл түстен оңай, айқын ажыратылады. Сары түс – қызыл мен жасыл түстердің арасындағы айырмашылықтың белгісі.

Мәтін не туралы?

Құрылымы

Қалай ресімделген?

Жанры және жанрлық ерекшелігі неде?

260

308

Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

DImonist

Қазақ тiлi

4,7(71 оценок)

Абай (ибраһим) құнанбаев құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.абай шығыс пен батыс мәдениеті мен өркениетін жетік білген. бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. философиялық трактаттар стилінде жазылған «қара сөздері» - тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен құнды.орта жүздің арғын тайпасының тобықты руынан шыққан билер әулетінен. әкесі өскенбайұлы құнанбай өз заманындағы атақ даңқы алысқа кеткен ң бірі болған. патша өкіметі xix ғасырдың ортасындағы бір сайлауда оны қарқаралы ауданының аға сұлтандығына бекіткен. шешесі ұлжан орта жүздің арғын тайпасынан қаракесек руының шешендікпен, тапқырлық, әзіл әжуамен аты шыққан шаншарлардың қызы «абай» деп жас ибраһимді анасы ұлжан еркелетіп атаған. содан бері бұл есіммен абай тарихқа енді.қысқаша шолу осындай текті ортадан шыққан құнанбай мен ұлжаннан туған төрт ұлдың бірі абай жастайынан ақ ерекше қабілетімен, ақылдылығымен көзге түседі. ға сыншы әкесі осы қатты үміт етеді. әкесі оның зеректігін байқағаннан кейін, 10 жасқа толған соң семейдегі ахмет риза медресесіне береді.медреседе төрт жыл оқығаннан кейін, оқудан шығарып алып, қасында ұстап, ел басқару ісіне баули бастайды. әкесінің төңірегінде ел жақсыларымен араласып, өз халқының рухани мәдениет жүйелерімен жете танысады. өзі билер үлгісінде шешен сөйлеуге төселеді. ұтымды сөзімен, әділ билігімен елге танылып, аты шығады. көп ұзамай, жетпісінші жылдардың бас кезінде қоңыр көкше дейтін елге болыс болады. билікке араласып, біраз тәжірибе жинақтағаннан кейін ол халық тұрмысындағы көлеңкелі жақтарға сәуле түсіруге күш салып бағады. бірақ онысынан пәлендей көңіл тоятындай нәтиже шығара алмайды. сондықтан халқына пайдалы деп тапқан істерін көркем сөзбен, әсіресе, өлеңмен насихаттамақ болады. абай бір жағынан шығыс классиктері низами, сағди, қожа хафиз,науаи, физули, жәми тағы басқаларды оқыса, екінші жағынан а. с. пушкин, а.и. герцен, м.е. салтыков-щедрин, н.а. некрасов, м.ю. ,л.н. толстой, и.а. крылов, ф.м. достоевский, и.с. тургенев, н.г. чернышевский мұраларын оқып, терең таныс болған, батыс әдебиетіненгете, дж. байрон сияқты ақындарды оқып, дрепер, спиноза, спенсер, льюис, дарвин сынды ғалымдардың еңбектерін зерттейді.