4 - тапсырма . Сөйлемдерді оқып , есімдіктерді тап . Олардың түрлерін анықта . 1. Мен бұл орманды көптен бері білемін . ( К.Федин ) 2. Онда сен жұмысыңды жалғастыра бер . ( Т.Жангелдин ) 3.Досының мынадай күйге түскені оның да қабырғасын қайыстырады . 3. Біз өзіңіздің қарамағыңыздамыз . ( А.Хангелдин ) 4. Бұл – олар үшін үлкен сын . ( А.Байтұрсынов ) 5. Кішіпейілдік біздің бәрімізге ұнайды . ( М.Иманжанов ) 6.Мен сенен бірдеңе сұрайын деп едім . Олештеңе айтқан жоқ . ( Б.Тоғысбаев ) 7. Солардың үлкені – төрге жуық отырған , мынау ерекше кесек денелі Жақып . ( М.Әуезов
Ответы на вопрос:
Дыбыстарды айтқан кезде, оның қалай жасалғанына, яғни ауаның ауыз қуысынан қалай шыққандығына мән беріңіз. Мәселен, «н» дыбысын айтыңыз да, оны дыбыстаған кезде, ауыз қуысында болған әрекеттерді сипаттаңыз. Яғни тілдің ұшы тіске тиеді.
Ал енді «ң-ды» айтып көріңіз. Тіл кері (артқа қарай) шегінеді.
Дыбыстардың жасалуының өзінде едәуір айырмашылық бар.
Дыбыстарды жеке-жеке тағы да қайталап айтыңыз. Және де мұқият өз дауысыңызды тыңдаңыз. «н» дыбысын айтқанда, «н-дан» кейін «ы» дыбысы қосарлана естіледі. Яғни «ны» түріндегідей, бұл жазылуы емес, естігеніміз.
Ал «ң» дыбысын айтқан кезде, керісінше «ы» дыбысы «ң-ның» алдына шығып кетеді. Яғни «ың» түрінде. «Ы» дыбысының көмегімен дыбыстарды оңай ажыратуға болады деген сөз.
Кейбір әдістерде «ң» дыбысы сөздерде аз кездеседі, сол себепті мұндай сөздерді жаттап алып-ақ үйренуге болады деп жатады. Бұл да дұрыс шығар. Дегенмен барлық сөзді емес, сол сөздің түбірін ғана жаттап алсаңыз, жетіп жатқаны. Сол түбірден өрбіген сөздердің мағынасы бірдей болмағанымен, дыбысталуы бірдей келіп, бір сөздің қайта қайталануын көріп отырсыздар.
Мысалы, жаңа – жаңалық, жаңаша, жаңашыл;
Жең – жеңіл, жеңілдік, жеңілтек, жеңіс, жеңімпаз, жеңге;
Тың – тыңда, тыңдалым, тыңшы, тыңайт, тыңайтқыш, тыңғылықты және т.б.
Таң – таңғы, таңертең, таңшолпан, таңба, таңдай, таңғажайып, таңда, таңдау және т.б.
Популярно: Қазақ тiлi
-
di61104.10.2021 15:45
-
kek12901.04.2022 18:54
-
handaa061526.07.2022 18:04
-
kostja0722.06.2023 22:41
-
vika05lida81102.01.2023 21:51
-
ДжастБодя06.01.2021 02:17
-
аленка1опр29.05.2022 17:20
-
jockman26.05.2021 15:57
-
LubaIvanova16016.03.2022 23:11
-
ovsjannikova20p01gvg04.03.2023 04:16