8 -тапсырма.
Сөздерді мағынасына қарай сәйкестендіріп,
сөйлем құра.
а сыйлығы
1 Абай
2 | Аріат
Әжинағы
3 Еңбек
4 | музыка
а университеті 1 жыр-
ә факультеті 2 | «Шабыт»
фестивалінің
батқарған
з әдеби
в болудан 4 |Жазушылар
бастаған
гакадемиясы
б жазылған
в | үнтаспа
5 тарих
5 жыр
6 қызмет Ғауданы
7 Ұлттық
ДЖОЛЫ
8 мұғалім жауылы
6 өлеңдеріне
7 авторлық
8 кеңінен
г|мүшәйралардың
жүлдегері
Ғ| танылған
д лауреаты
ж Одағы

166

299

Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

nastya20174

Қазақ тiлi

4,6(14 оценок)

заттың түрін, түсін, сапасын, белгісін білдіретін сөз табын сын есім дейміз. мысалы: қызық (кітап), өнерлі жақсы (хабар), бойшаң

сын есім қандай? қай? деген сұрактарға жауап беріп, сөйлемде анықтауыш болады. мысалы: қызық кітап оқыдым.

сын есім етістіктің алдынан тіркесіп, пысықтауыш болады. мысалы: ол жақсы оқып, жақсы жүреді.

сын есім сөйлемнің баяндауышы да болады. мен үлкенмін, сен кішісің.

тұлғасына қарай сын есім негізгі және туынды болып бөлінеді.

негізгі сын есім: қызыл, кәрі, жұмыр, сары, күрең, нашар, сұр, үлкен.

туынды сын есім: ұялшақ, үлгілі, әсемпаз, өнерлі, күзгі, таулы.

туынды сын есім сын есім тудырушы жұрнақтар арқылы жасалады.

сапа сыны мен қатыстық сын

шырай арқылы түрлене алатын сын есімнің түрін сапа сын дейміз. мысалы: жақсырақ, көңілдірек, өте көңілді, жап-жасыл, сарылау, бозаң, үп-үлкен.

шырай арқылы түрлене алмайтын сын есімнің түрін қатыстық сын дейміз: қалталты, көйлексіз, күзгі, байпақшаң, қалалық (комитет).

дара және күрделі сын есімдер

сын есім заттың сындық сапасын бір сөз арқылы да, көп сөз арқылы да білдіреді. мысалы: үлкен, нашар, жасыл, тар, әдемі, кіші, қара күрең, үлкенді-кішілі, сары ала, қара тонды.

күрделі сын есімдер бір лексикалық мағынада, бір сөйлемнің мүшесі қызметінде қолданылады. мысалы: бөлмеге жуантықтау орта жасты, жирен шабдар әйел кірді (с.

күрделі сын есімдердің жасалуы мынадай:

1) негізгі сын есімдердің тіркесуі арқылы жасалады. мысалы: қара ала, ақ шабдар.

2) негізгі сын мен туынды сынның тіркесі арқылы жасалады. мысалы: көк көйлекті, қара қалпақты.

3) сын есімдердің қосарлануы арқылы жасалады. мысалы: үлкенді-кішілі, ақтылы-қаралы, үлкен-үлкен,жақсы-жақсы.

4) тұрақты тіркестер арқылы жасалады. мысалы: тонның ішкі бауындай.

сын есімнің заттануы (субстантивтенуі)

сын есім өзінін сындық мағынасын сақтап, оның үстіне заттық мағынаға да ие болып колданыла алады. м ы с а л ы: күштімен алыспа, үлкенді сыйла.

мұндай сын есімдерді заттанған сын есімдер дейміз. заттанған сын есімдер әдетте өзі қатысты заттың орнына жұмсалады. мысалы: үлкен сыйла — үлкенді сыйла.

сын есімнің шырайлары

заттың сындық сапасының басқа заттан артық-кемдігін білдіретін сын есім мағынасын шырай дейміз. қазақ тілінде 2 түрлі шырай бар: 1) салыстырмалы шырай, 2). күшейтпелі шырай.