Сұрақтар : 1.Абай жолы ” романын кім жазды ? 2. Ауылға келген қонақтар кімдер болды ? 3.Конактарлы Зере мен анасы Ұлжан ие үшін акыртты . 4.Ол конактар Құнанбайдың ауылында неше күн жатты ? 5.Конактардын кандай қасиеті Абайға әсер етті ? 6. Қонақтарға Абайдың анасы Ұлжан -Дандай , сыйлық берд
252
422
Ответы на вопрос:
Өзен жүйесінің ерекшелігі. Қазакстан өзендерінің бірінші ерекшелігі — жасы әр түрлі. Жазық бөлігінің өзен жүйелері ескі, өзінің даму сатысының соңғы кезеңінен өтуде. Сондықтан жазықтардағы өзендердің аңғарлары жаксы түзілген әрі кең болып кетеді. Бұл өзендерде тереңдік шаю әрекеті (эрозиясы) баяу, ал бүйірлік шаю күшті болады. Таулы аймақтардың өзендері геологиялык тарихы жағынан жас, өз дамуының бастапқы кезеңінен өтуде. Бұлардың бойлық қимасы тік, құламалы келеді, яғни қалыптасып бітпеген. Өзендердің тереңдік шаю әрекеті жылдам да, бүйірлік шаюы баяу.
Қазақстан өзендерінің екінші ерекшелігі — оның әркелкі таралуы. Жазықтарда өзен жүйесінің (торының) жиілігі солтүстіктен оңтүстікке қарай кеми береді. Жауын-шашын көбірек түсетін орманды дала және дала зоналары өзенге бай. Республиканың солтүстігінде өзен жүйесінің жиілігі әрбір 100 км2-ге орта есеппен 4-6 км-ден, ал оңтүстік шөл зонасында 0,5 км-ден келеді. Қазақстанның биік таулы аймақтарында өзен көп. Алтай, Жетісу Алатауы және Тянь-Шань тауларына жауын-шашын мол түседі. Өзен жүйесінің жиілігі тау бөктерлерінде әрбір 100 км2-де 4-6 км-ге, таудың орта бөлігінде 10-12 км-ге, биік тауларда 16-18 км-ге дейін жетеді.
Өзен суының шығыны және жылдық ағыны. Өзеннің су шыгыны дегеніміз өзеннің су қимасынан бір секунд ішінде ағып өтетін су мөлшері. Әдетте су шығыны секундына ағып өтетін текше метр (м3/сек) есебімен өлшенеді.
Қазақстанның ең мол сулы өзені — Ертістің көп жылдық орташа су шығыны 880 м3/сек, Сырдарияда — 703 м3/сек. Өзеннің жыл бойындағы ағып шыққан су шығынын жыл-дық ағын деп атайды.
Қазақстан өзендерінің екінші ерекшелігі — оның әркелкі таралуы. Жазықтарда өзен жүйесінің (торының) жиілігі солтүстіктен оңтүстікке қарай кеми береді. Жауын-шашын көбірек түсетін орманды дала және дала зоналары өзенге бай. Республиканың солтүстігінде өзен жүйесінің жиілігі әрбір 100 км2-ге орта есеппен 4-6 км-ден, ал оңтүстік шөл зонасында 0,5 км-ден келеді. Қазақстанның биік таулы аймақтарында өзен көп. Алтай, Жетісу Алатауы және Тянь-Шань тауларына жауын-шашын мол түседі. Өзен жүйесінің жиілігі тау бөктерлерінде әрбір 100 км2-де 4-6 км-ге, таудың орта бөлігінде 10-12 км-ге, биік тауларда 16-18 км-ге дейін жетеді.
Өзен суының шығыны және жылдық ағыны. Өзеннің су шыгыны дегеніміз өзеннің су қимасынан бір секунд ішінде ағып өтетін су мөлшері. Әдетте су шығыны секундына ағып өтетін текше метр (м3/сек) есебімен өлшенеді.
Қазақстанның ең мол сулы өзені — Ертістің көп жылдық орташа су шығыны 880 м3/сек, Сырдарияда — 703 м3/сек. Өзеннің жыл бойындағы ағып шыққан су шығынын жыл-дық ағын деп атайды.
Популярно: Қазақ тiлi
-
Керис03.03.2020 02:55
-
Djessika2429.01.2020 11:34
-
diamond1277p08lfa22.10.2021 19:16
-
zebrakod05.10.2021 01:44
-
hooh232non66620.08.2021 11:34
-
Ivan70006.11.2020 19:22
-
1234567Саша26.01.2020 03:09
-
hlagga26.03.2021 23:07
-
Клямпер04.10.2020 21:45
-
varvara12425.05.2020 15:23