Регистрация
святославовна
09.12.2022 13:07
Қазақ тiлi
Есть ответ 👍

"Ішкі тереңдік" дегенді қадай түсінесіздер?​

211
404
Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

ник5043
ник5043
4,4(46 оценок)
Қазақ халқының қадым замандардан бері қаймағы бұзылмай келе жатқан дәстүрлерін бүгінге ұрпаққа ұлықтау мақсатында "өмірдің тойы, көңілдің тойы – үйлену" деген тақырыппен бастаған жобамызды жалғастырамыз. бүгінгі тақырыпқа арқау болғалы отырған дәстүр – тұсаукесер. бесіктен белі шығып, еңбектенуден өткен соң, аяғын қаз-қаз баса бастайды. өз аяғымен туған жерінің топырағын басып, із түсіріп, өз көзімен алдына қарап, таң-тамаша болады. бұл кішкентай бөбектің ең алғашқы талпынысы, өзі жасаған тіршілігі. осындайда дана қазақ ң келешегіне ақ жол тілеп, « тез жүріп кетсін» деген ниетпен «тұсаукесер» тойын жасайды. халықтық түсінік бойынша, тұсауы кесілмеген сүріншек болады.тұсаукесер тойы да сүндет той секілді әрбір қазақ шаңырағында ерекше дайындықпен міндетті түрде аталып өтілетін дәстүрлі қуаныш.  алдымен тұсаукесер күні белгіленіп, арнайы қонақтар шақырылады. бұл күні кейбір ауқатты көкпар тартқызып, арты думанды тойға ұласып кетуі ғажап емес. жиналған көпшілік арасынан көбінесе жүрісі , қимылы ширақ, іске епті қасиеттерімен көзге түсетін қағылез, пысық таңдалып алынып, нәрестенің тұсаукесерін соған тапсырады. тұсау кескен ға сәбидің тұсауына байланып, арнайы «тұсау кесер» сыйлығы беріледі. әдетте қазақтар тұсауын ала жіппен, қылдан ескен шыжыммен немесе ішекпен кескен. мұның мәні мынада: қазақ сөзді естіп ұға алатын, айтқанды ептеп істейтін кезінен – осы тұсауы кесілген күннен бастап ұрлыққа, зорлыққа, жырындылыққа барма, жолама деп баулиды. біреудің ала жібін аттама, бүлінгеннен бүлдіргі алма дегенді әу бастан-ақ құлағына сіңісті етеді. аяқтағы жіптің ала болуы да, оның кесілуі де жоғарыдағыларға жолама, ондайдың жолын қолыңнан келсе кес, дүниенің азы біреудің бір құлаш жібіне ең құрығанда бұзауға бас жіп болар ма деп қызықпа, тұсауындағы жіпті кескендей ондай арам кезіксе, кесіп құртуға тырыс дегені. тұсау кесер сәті алдында жиналғандар кең дала, таза ауаға шығып, үсті түрлі тәтті дәмге толы -шағаға арналған дастарқан маңына, қызық тамашаға жиналады. дастарқан жанына қазық қағып, аяғы тұсалған арқандап қояды. тойдың негізгі жанкүйерлері – алыстан жаяу жарысқа жіберіледі, озып келгені арқанды қиып, дастарқандағы бар дәмге ие болады, оған арнайы сыйлық беріледі.  бұдан соң, «жүйрік бол! », «шауып кет! » т.б. тілектерді айта отырып, екі қолынан екі жетектеген ң тұсауын таңдалып алынған кесіп жібереді. тұсауы кесілген соң, сәбиді екі ортаға алып шығады да, тез-тез жүгіреді. осы кезде «тұсаукесер» жыры шырқалады: қаз-қаз, , қаз , қ бассаң, мәз болам. қаз-қаз, , қаз . тақымыңды жаз . күрмеуіңді шешейін, тұсауыңды кесейін, қңа қарайық, басқаныңды санайық, қаз-қаз, , жүре ғ ңды түре ғой. тай-құлын боп шаба ғой, озып бәйге ала ғой. қаз баса ғой, қарағым, құтты болсын қң! өмірге аяқ баса бер, асулардан аса бер. жүгіре қойшы, құлыным, желбіресін тұлымың. елгезек бол, ерінбе, ілгері бас, шегінбе.  міне, осыдан бастап шынашақтай қазақтың өмір жолының алғашқы ізі жер бетін шимақтайды, қиындығы мен қызығы мол жаңа өмірі басталады. «тұсаукесер» – ң осы өмір сапарының сәтті болуы үшін ақ ниетпен жасаған ырымы, құдайға деген құлшылығы.

Популярно: Қазақ тiлi