Мәтінді тыңдап, тапсырмаларды орында. І Мәтіндегі күрделі ойды білдіретін сөйлемді анықта.
Жаңбыр, Күн, бұлт және жел. Бұлар
бұлт және жел. Бұлар – ауа райын қалыптастыратын
біздің атмосферамыздағы үнемі өзгеріп отыратын құбылыстар.
Барлық күрделі болып саналатын ауа райы жүйесінің тасасында ыстық
Күнді айнала қозғалатын Жердің негізгі күші жатыр.
А
Ауа қысымын немесе атмосфера қысымын белгілі бір нүктеде бізге
түсірілген жиынтық ауа салмағы деп түсінуіміз керек.
Ал жоғары қысыммен төмендеген ауа өзінде суды көбірек сақтайды,
сол себептен аспан ашылып, тұрақты жайлы ауа райы үстемдік құрады.
Артқа
Тексеру

134

135

Посмотреть ответы 1

Ответы на вопрос:

kiryanovavichk

Қазақ тiлi

4,4(75 оценок)

Төрт түлік – мал: түйе, жылқы, қой, сиыр. Қазақ халқы осы төртеуін төрт түлік деп атаған. Ауыз әдебиетінде “төрт түлік малды құрадың” деген тіркес жиі кездеседі. Бұл дәулетіне сәулеті сай адамдарға арналып айтылған. Мысалы, “Байбөрі деген бар екен, Байбөрі малға бай екен, Төрт түлігі сай екен...”. Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды ойсылқара, қамбар ата, шопан ата, зеңгі баба деп атаған. Төрт түлікті кейде жұп тұяқ, тақ тұяқ деп те атайды. Қазақ төрт түліктің ішінде түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде де, азық ретінде де қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы. “Ат – ердің қанаты”, “Мінсең – көлік, жесең – ет” деп жылқы малын да аса жоғары бағалаған. Сондай-ақ қой мен ешкі, сиыр малының да өзіне тән ерекше қасиеттері болатынын ұмытпаған.Көшпелілердің, оның ішінде қазақтың төрт түлік малдың ішіндегі қастерлеп, пір тұтатыны – жылқы. Жылқы көшіп-қонуға төзімді әрі ыңғайлы, қысы-жазы жем-шөп тілемей жайылады.Оның азығы өзге малдан әлдеқайда асыл.Сол себепті де оның еті де,сүті де денсаулыққа шипалы екендігі ерте кезден – ақ белгілі. Жылқы бетегелі, көделі, селеулі, қауданды жерде жақсы өскен.Қазақ даласының батысында жылқы малы көп өсірілген. Қазақтың жылқымен қатар ұстаған малы – түйе.Қазақта «Түйелі бай қонады сортаңды алып» деп басталатын өлең бар.Бұлай деудің себебі, ертедегі түйелер байлар суы тұзды көлдердің, теңіздердің, өзендердің бойларына, өсімдігі ащы, сортаң жерлерге қонатын болған.