Напишите эссе на тему °жумбактар* на казахском языке, на пол страницы' 15 предложений, с переводом!
264
353
Ответы на вопрос:
Жұмбақ жұмбақ– ң ой-өрісін, алғырлығын, білімін сынау мақсатында нақты бір зат немесе құбылыс тұспалдап сипатталатын шағын әдеби жанр. жұмбақ жанры дүние жүзі халықтары әдебиетінің көпшілігінде бар. бұл жанрға аристотель “жұмбақ – жақсы жымдасқан метафора” деп анықтама берген. жұмбақ әдебиеттің ежелгі үлгілерінде, ауыз әдебиетінде жиі кездесетіндіктен оны ғылымда “фольклорлық жанр”, “халықтық поэзияның шағын түрі” деп санау орын алған. алайда, қазіргі заман әдебиеті өкілдерінің, әсіресе, әдебиеті авторларының шығарм-ғында жұмбақтар топтамасы жиі кездеседі. сондықтан оны тек фольклорлық жанр аясында шектеуге болмайды. ғалымдар жұмбақтың әуелгі тегі тыйым сөздермен және табумен төркіндес деп есептейді. бағзы дәуірлерде айналадағы өктем күштерден сақтанғандықтан, өзара шартты сөздермен, астарлы тіркестермен тілдескен. жұмбақ кейінгі барысында табу мен тыйым сөздерден жіктеліп, бөлініп шыққан. қазақ жұмбақтары ежелгі дәуірде туып, қазіргі кезеңге дейін ұзақ жолынан өтті. 13 ғасырдың 2-жартысы мен 14 ғасырдың басында құрастырылған қыпшақ тілінің сөздігі “кодекс куманикусте” көптеген жұмбақтар берілген. ондағы жұмбақтардың құрылымы, табиғаты қазіргі қазақ жұмбақтарына ұқсас. мысалы, сенде, менде жоқ, сеңгір тауда жоқ, өте берік таста жоқ, қыпшақта жоқ (құс сүті). сонымен қатар махмұт қашқаридің “түрік тілінің сөздігінде” де қазіргі қазақ жұмбақтарының алғашқы үлгілері кездеседі. қазақ халқы жұмбақты ң білім деңгейін, парасатын аңғартатын үлкен өнер деп есептеген, сондықтан жар таңдаған жастар, ақындар, ел ішіндегі шешен, би, т.б. данагөй, қадірменді бір-біріне жұмбақ жолдап, ақыл-ой сынасып, таным салыстырған. жұмбақ қара сөз түрінде де, өлең түрінде де, ақындық айтыс түрінде де кездеседі. жұмбақ бейнелі суретпен айтылады. мысалы, “айдалада ақ отау, аузы-мұрны жоқ отау” (жұмыртқа), “отқа жанбас, суға батпас” (мұз). заттың сапасына (“бауыздасаң, қан орнына су ағар” – қауын), қызмет-қимылына (“жанды сағат айқай салад” – есек) қарай құрылатын жұмбақтар көп. кейде жұмбақ тікелей ашық сұрау түрінде айтылады. жұмбақ шешендік сөздермен де (“ағат деген немене? сағат деген немене? ”), мақал-мәтелдермен де (“сырты жылтырауық болғанмен, іші қалтырауық”) жанасымды.қазақ әдебиетінде ақындардың ауызша, жазбаша жұмбақ айтыстары көп кездеседі (мысалы, жігіт пен қыздың жұмбақ айтыстары, сапарғали мен нұржанның айтысы, т. жұмбақтың композициялық құрылымы, әдетте, екі бөлікті болып келеді, бірінші бөлікті жұмбақтың байлауы, екінші бөлікті жұмбақтың шешімі деп атайды. жұмбақта заттың түрі-түсі, көлемі, қасиетімен қатар, оның атқаратын қызметі немесе қимыл-әрекеті де айтылады. жұмбақ – таным құралы, сондықтан бір құбылысты түрлендіре құбылту арқылы әр тарап, сан қырынан тануға болады. кейде байламның барлық қасиеттері толық суреттелмей, бір ғана белгісі айтылуы мүмкін. сондықтан жұмбақ шешуін табудың ауыр-жеңілдігі нысан суретінің қаншалықты толық, дәл берілуінде. жұмбақты шешу – сипаттамадан соң сыңар бейнеден байламды табу арқылы жүреді. сипаттамада байламның белгілері айтылады, осы белгілерге қарап нысанды ойша кескіндеу, елестету, мәтінді ести отырып, ұқсастырылған нәрсе мен байлам арасындағы байланысты зерделеу процесі өрбиді.
Популярно: Қазақ тiлi
-
ArthurAs06.09.2022 17:29
-
kolikova0527.05.2021 09:28
-
МамаВера113.05.2021 01:50
-
Kalimovnadir27.04.2022 18:54
-
алия25618.04.2022 04:30
-
thedesxte12.05.2021 20:10
-
АлёнаKet23421.08.2022 11:30
-
KalinaNatalia05.09.2021 11:00
-
Viktoria202508.07.2022 04:06
-
olivka811.08.2022 02:44